<== 5.Sınıf Konularına geri dön
Ortaokul 5.SINIF ==> 2. ÜNİTE: Kuvveti Tanıyalım ==> Kütle ve Ağırlık İlişkisi
Öğrenme Çıktıları
FB.5.2.2.1. Kütleye etki eden yer çekimi kuvvetini ağırlık olarak tanımlayabilme
a) Kütle ve ağırlık kavramlarına ait nitelikleri tanımlar.
b) Dinamometre kullanarak ağırlık ölçümü yapar.
c) Ağırlığı bir kuvvet olarak tanımlar.
Konu: Kütle ve Ağırlık İlişkisi
A- Kütle Nedir
Değişmeyen madde miktarına kütle denir. Kütle her yerde aynıdır.
Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. Birimi gram (g), kilogram (kg) dır.
 |
| Eşit Kollu Terazi |
B- Ağırlık Nedir
Uzayda bulunan gök cisimleri birbirlerine kütle çekim kuvveti uygular. Gök cisimleri arasındaki çekim kuvveti gök cisimlerinin büyüklüğüne ve aralarındaki mesafeye bağlıdır.
- Gök cisminin büyüklüğü arttıkça kütle çekim kuvveti artar.
- Cisimler arasındaki mesafe arttıkça kütle çekim kuvveti azalır.
Gök cisimleri üzerinde bulunan cisimlere kütle çekim kuvveti uygular. Dünya üzerindeki kütle çekim kuvvetine yer çekimi kuvveti denir.
Yeryüzünde yaklaşık olarak 100 g kütleli bir cisme 1 Newton yer çekimi kuvveti etki eder. (1 kg yaklaşık 10 Newton'dur)
Ağırlık bir kuvvet olduğu için dinamometre ile ölçülür.
Ağırlık birimi Newton'dur. Kısaca N harfi ile gösterilir.
 |
| Yer çekimi |
Ağırlığın Özellikleri
- Uzayda yer çekimi olmadığı için ağırlıkta sıfırdır.
- Ay'da ağırlık Dünya'daki ağırlığın altıda biridir. Burada 60 N ağırlığındaki cisim Ay'da 10 N'dur.
- Ağırlığın (Yer çekimi kuvvetinin) yönü Dünya'nın merkezine doğrudur.
- Ağırlık, cismin kütlesine ve cisme etki eden çekim kuvvetine bağlıdır.
- Ağırlık temas gerektirmeyen bir kuvvettir.
- Kütle ile ağırlık doğru orantılıdır. Kütle arttıkça ağırlıkta artar.
- Ağırlık deniz seviyesinden yukarı doğru çıktıkça azalır.
- Ağırlık ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe artar.
K noktasında ağırlık en fazla, M noktasında ağırlık en azdır.
Ağırlıkların büyükten küçüğe sıralaması K > L > M şeklindedir.
Kütle Çekim Kuvveti Nedir
Dünya dışındaki gök cisimlerinin uyguladıkları bu çekim kuvvetine kütle çekim kuvveti denir.Büyük bir gezegeninin kütle çekim kuvveti de fazladır.
Bu nedenle Dünya'dan büyük gezegenlerde cisimlerin ağırlığı Dünya'dan fazladır.
Ay, Dünya'dan küçük olduğu için kütle çekimi azdır. Bu nedenle Ay'da cisimlerin ağırlıkları azalır.
Not: Günlük yaşamda kütle ve ağırlık sıkça karıştırılmaktadır. El kantarı, baskül, dijital terazi gibi araçlar ağırlık ölçmede kullanılır. Kütle sadece eşit kollu terazide ölçülebilmektedir.
C- Kütle ve Ağırlık Arasındaki Farklar
1. Kütle madde miktarıdır. Ağırlık maddeye etki eden yer çekimi kuvvetidir.2. Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. Ağırlık dinamometre ile ölçülür.
3. Kütle her yerde aynıdır, değişmez. Ağırlık bulunan yere göre değişir.
4. Kütlenin birimi "kilogram (kg)" dir. Ağırlığın "newton (N)" dur.
5. Kütle "m" simgesi ile gösterilir, ağırlık "G" simgesi ile gösterilir.
6. Bir maddenin kütlesi uzayda sıfır olmaz, ancak ağırlığı sıfır olur.
Soru 1: Şekilde belirtilen yerlerdeki cismin ağırlığı nasıl değişir?
Soru 2: Dünyada kütlesi 30 kg olan bir kişinin,
a- Dünya'daki ağırlığı nedir?
b- Ay'daki kütlesi nedir?
c- Ay'daki ağırlığı nedir?
d- Uzaydaki kütlesi nedir?
e- Uzaydaki ağırlığı nedir? (Dünya'da 1 kg = 10 N, Ay'da ağırlık Dünya'dakinin 1/6 sıdır.)
Farklı Gezegenlerde Ne Kadar Zıplayabilirim
6. Bir maddenin kütlesi uzayda sıfır olmaz, ancak ağırlığı sıfır olur.
Konu Anlatım Videosu
Sorular
Soru 1: Şekilde belirtilen yerlerdeki cismin ağırlığı nasıl değişir?
Soru 2: Dünyada kütlesi 30 kg olan bir kişinin,
a- Dünya'daki ağırlığı nedir?
b- Ay'daki kütlesi nedir?
c- Ay'daki ağırlığı nedir?
d- Uzaydaki kütlesi nedir?
e- Uzaydaki ağırlığı nedir? (Dünya'da 1 kg = 10 N, Ay'da ağırlık Dünya'dakinin 1/6 sıdır.)
Farklı Gezegenlerde Ne Kadar Zıplayabilirim
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder