5.Sınıf Gökyüzündeki Komşumuz: Ay

<==  5.Sınıf Konularına geri dön

Ortaokul 5.SINIF ==> 1.ÜNİTE: Gökyüzündeki Komşularımız  ve Biz ==> Gökyüzündeki Komşumuz: Ay

Öğrenme Çıktıları

FB.5.1.2.1. Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili bilimsel çıkarım yapabilme
a) Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili nitelikleri tanımlar.
b) Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili topladığı verileri kaydeder.
c) Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili verileri değerlendirir.
FB.5.1.2.2. Ay’ın evrelerini temsil eden bilimsel model oluşturabilme
a) Ay’ın evrelerini temsil eden bir model önerir.
b) Ay’ın evrelerini temsil eden modelini yeni kanıtlara bağlı olarak geliştirir.

KONU: Gökyüzündeki Komşumuz: Ay

• Ay, Dünya'nın doğal uydusudur.
• Ay, Dünya'ya en yakın gök cismidir.

A- Ay'ın Hareketleri

1. Ay, Dünya gibi hareket halindedir.
2. Ay'ın üç çeşit hareketi vardır.
3. Ay'ın hareketleri, kendi ekseni etrafında dönme, Dünya etrafında ve  Güneş etrafında dolanma hareketleridir.
4. Ay kendi ekseni etrafında dönme ve Dünya etrafındaki dolanma hareketini 27 gün 8 saatte tamamlar.
5. Ay'ın evreleri 29 gün 12 saatte tamamlanır, bu süreye 1 ay denir.
6. Ay, Dünya etrafında bir kez döndüğünde, kendi ekseni etrafında da bir kez dolanır.
7. Dünya'dan Ay'a bakıldığında Ay'ın hep aynı tarafı görülür. Kendi ekseni etrafında ve Dünya etrafında dönme süresi eşit olduğu için aynı yüzü görünmektedir.
8. Ay'ın Dünya'dan görülmeyen tarafına Ay'ın karanlık  yüzü denir.
9. Ay'ın Güneş etrafındaki hareketi Dünya ile eş zamanlı olarak 365 gün 6 saattir.
10. Ay, Dünya ve kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru (Saat yönünün tersi veya sağdan sola) döner.
11. Ay'ın evrelerinin oluşması için geçen süre takvimde ay kavramını oluşturur.

Güneş Dünya ve Ay'ın Dönüş Yönleri

B- Ay Neden Değişik Şekillerde Görünür

Gece gökyüzüne baktığımızda Ay'ın farklı şekillerde görmekteyiz.
Bunun nedeni Ay ışık kaynağı olmadığı içindir.
Eğer ışık kaynağı olsaydı Güneş gibi hep aynı şekli görecektik.
Ay Güneş'ten aldığı ışığı yansıtmaktadır.
Ay,  Dünya etrafındaki konumuna göre farklı şekillerde görülmektedir.

C- Ayın Evreleri

Ay'ın Evreleri

1. Ay ışık kaynağı değildir.
2. Ay, Güneş'ten aldığı ışığı yansıtmaktadır.
3. Ay her gece farklı şekillerde görünür. Buna ayın evreleri denir.
4. Ay'ın 4 ana, 4 ara evresi olmak üzere 8 evresi bulunur.
5. Ay'ın ana evreleri arasındaki süre yaklaşık bir hafta sürer.

Gökyüzünde Ay'ın Evreleri

1.Yeni Ay

Ay, Güneş ile Dünya arasında olduğu evredir.
Ay'ın karanlık bölgesi Dünya'ya dönük olduğu için Ay gökyüzünde görülmez.

2. Hilal

Yeni ay evresiyle ilk dördün evresi arasında görülür. 

Dünya'dan bakıldığında Ay "Ters C" harfine benzer.

3. İlk Dördün

Ay'ın sağ tarafının aydınlık olduğu evredir.
Ay'ın şekli "Düz D" harfine benzer.

4. Şişkin Ay

Ay, ilk dördün evresi ile dolunay evresi arasında görülen ara evredir.

5. Dolunay

Dünya, Güneş ve Ay'ın arasındadır.
Ay'ın parlak tarafı Dünya'ya bakmaktadır.

Ay'ın en parlak ve tam bir daire şeklinde görüldüğü evredir.

6. Şişkin Ay

Şişkin ay, dolunay evresi ile son dördün evresi arasında görülen ara evredir.

7. Son Dördün

Ay'ın sol tarafı aydınlık olduğu evredir.
Ay'ın şekli "Ters D" harfine benzer.

8. Hilal

Son dördün evresiyle yeni ay evresi arasında görülür. 
Dünya'dan bakıldığında Ay "Düz C" harfine benzer.

Ay'ın Evrelerinin Döngüsü

Not

• Türk bayrağındaki hilal şekli son dördün ile yeni ay evreleri arasında görülür.
• Hicri takvim Ay'ın Dünya etrafındaki hareketi esas alınarak yapılmıştır.
• Ay'ın Dünya etrafındaki hareketinden dolayı deniz ve okyanus sularında yükselme ve alçalma gerçekleşir, buna gelgit (Med cezir) denir.
• Ay'ın ilk haritasını çizen bilim insanı Ali Kuşçu'dur.

Ay'ın Evreleri Video Anlatımı

Ay'ın Evreleri Modeli Yapımı

Ayakkabı kutusu ve pinpon topuyla Ay'ın evrelerinin modeli yapımı videosu

Ay'ın kendi ekseni etrafında dönme süresiyle evrelerinin oluşma süresi neden farklıdır?

Ay’ın Hareketleri ve Evreleri Konu Anlatımı İndir

Diğer Konular

• Ay’ın Hareketleri ve Evreleri Test Soruları
• 5.Sınıf Ay’ın Hareketleri ve Evreleri Doğru Yanlış Soruları-1
• 5.Sınıf Ay’ın Hareketleri ve Evreleri Doğru Yanlış Soruları-2