5. Sınıf Isı ve Sıcaklık Konu Anlatımı

<== 5.Sınıf Konularına geri dön

Ortaokul 5.SINIF ==> 5. ÜNİTE: Maddenin Doğası  ==> Isı ve Sıcaklık

Öğrenme Çıktıları

FB.5.5.2.1. Isı ve sıcaklık kavramlarını karşılaştırabilme
a) Isı ve sıcaklık kavramlarının özelliklerini belirler.
b) Isı ve sıcaklık kavramlarının özelliklerine ilişkin benzerlikleri listeler.
c) Isı ve sıcaklık kavramlarının özelliklerine ilişkin farklılıkları listeler.

FB.5.5.2.2. Sıcaklığı farklı olan sıvıların karıştırılması sonucu ısı alışverişi olduğuna yönelik bilimsel çıkarım yapabilme
a) Farklı sıcaklıklardaki sıvılar arasında ısı alışverişi olduğunu tanımlar.
b) Sıvıların karıştırılmadan önceki ve sonraki sıcaklıklarını kaydeder.
c) Karıştırılan sıvılar arasında ısı alışverişi olduğunu değerlendirir.

KONU: 5. Sınıf Isı ve Sıcaklık

A- Isı nedir

• Sıcaklığı yüksek olan maddeden sıcaklığı düşük olan maddeye aktarılan enerjiye ısı denir.
• Isı bir enerjidir.
• Bir maddenin ısısı doğrudan ölçülemez.
• Bir maddenin verdiği veya aldığı ısı kalorimetre kabı ile ölçülebilir.
• Isı birimi kalori (cal) ve Joule (J) dir.
• Isıyı, ısı kaynaklarından elde ederiz.

B- Sıcaklık nedir

• Bir maddenin ısısının ortalamasına sıcaklık denir.
• Sıcaklık bir maddenin aldığı veya verdiği ısının göstergesidir.
• Isı alan madde ısınır ve sıcaklığı artar.
• Isı veren madde soğur ve sıcaklığı azalır.
• Elimize aldığımız buz bizden ısı alır, sıcaklığımız düşer, buz ise ısı alır.
• Sıcaklığı 38°C ye çıkan bir çocuğa buz torbasıyla temas ettiğinde ısı vererek sıcaklığı düşecektir.

Sıcak olan maddeden, soğuk olan maddeye ısı akışı

Yukarıdaki şekilde 60 °C deki cisimden 40 °C deki cisme doğru ısı akışı olmaktadır.
Belirli bir süre sonra her iki cismin son sıcaklıkları eşit olur.


Önemli !!!

• Isı sıcak maddeden soğuk maddeye doğru hareket eder.
• Birbirine temas eden maddelerin sıcaklıkları aynı ise ısı alışverişi gerçekleşmez.
• Maddeler taneciklerden oluşmuştur. Isı alan maddenin tanecikleri daha hızlı hareket etmeye başlar.

C- Isı ve Sıcaklığın Farkı

1. Isı bir enerjidir. Sıcaklık enerji değildir, ısının göstergesidir.
2. Isı kalorimetre kabı ile ölçülür. Sıcaklık termometre ile ölçülür.
3. Bir maddenin ısısı doğrudan ölçülemez, sıcaklık doğrudan ölçülebilir.
4. Isının birimi joule (J) ve kalori (cal) dir. Sıcaklığın birimi santigrat derecedir (°C)
5. Isı maddeler arasında alınıp verilebilir. Sıcaklığın alışverişi olmaz.
6. Isı alan her maddenin sıcaklığı artmaz.(Hal değişiminde)Sıcaklığı artan madde ısı alıyor demektir.

Isı ve Sıcaklık İlişkisi

Yukarıdaki şekilde özdeş ısıtıcılar ile ısıtılan suların aldıkları ısı miktarları eşittir.
Eşit süre ısıtılan 50 gram suyun sıcaklığı, 100 gram suyun sıcaklığından daha fazladır.

Örnek: Annemiz çay demlemek için suyu hemen kaynatmak istiyor. Bunun için çaydanlığa az su koymalıdır. Sıcaklığı hemen artırmak için su miktarını azaltması gerekir.

Not: Madde miktarı az olanın sıcaklık artışı fazla olur.

Aynı miktar su bulunan iki kaptan 1.si daha fazla ısı alır, bu nedenle sıcaklık artışı daha fazla olur.

D- Isı ve Sıcaklık Kavramlarına Günlük Yaşamdan Örnekler

1.Havanın sıcaklığını ölçeriz, ısısını ölçmeyiz.
2.Yanan mum elimizi yakacak kadar sıcaktır, fakat odamızı ısıtamaz.
3.Kalorifer peteği elimizi yakmayacak kadar sıcaktır, fakat odamızı ısıtabilir.

Sonuç: Isı ve sıcaklık farklı kavramlardır. Gündelik yaşamda kullanırken dikkatli olmayız.

Dikkat!

• Maddeler yandığında etrafa ısı verir.
• Doğal gaz, odun, kömür, petrol ürünleri(tüp gaz, benzin, mazot) ısı elde ettiğimiz yakıtlardır.
• Isı bir enerjidir, bütün enerjilerin kaynağı da Güneş'tir.
• Isı birimleri joule (J) ve kalori (cal) dir.
• 1 kalori (cal) yaklaşık 4 joule (j) dür.
• Joulenin 1000 katı kilojoule (kj), Kalorinin 1000 katı kilokalori (kcal) dir.

Sorular

Soru 1: Bir elimizi sıcak suya batıralım, diğer elimizi soğuk suya batıralım. İki elimizi aynı anda ılık suyun içine batırdığımızda ne olur?

Sıcak suda olan parmağımız soğuk, soğuk suda olan parmağımız ise sıcak hisseder. Sıcaklık duyular ile oluşan bir histir.

Soru 2: Isı ile sıcaklık arasındaki farklar nelerdir?

1. Isı bir enerjidir. Sıcaklık enerji değildir, ısının göstergesidir.
2. Isı kalorimetre kabı ile ölçülür. Sıcaklık termometre ile ölçülür.
3. Isının birimi joule (J) ve kalori (cal) dir. Sıcaklığın birimi santigrat derecedir (°C)
4. Isı maddeler arasında alınıp verilebilir. Sıcaklığın alış verişi olmaz.

Soru 3: Havanın ısısı mı yoksa sıcaklığı mı ölçülür?

Havanın sıcaklığı ölçülür. Bütün hava kütlesinin ısısını ölçmek mümkün değildir. Ölçülse bile bunun bir anlamı olmayacaktır.

Soru 4: Şekildeki 1.kaptaki su 2. kaba boşaltılıyor, 2. kaptaki suyun son sıcaklığı ne olur?

Her iki sıvının sıcaklıklarının arasında olmasını bekleriz. 20 °C den küçük 50 °C den büyük olamaz. Aynı miktarda oldukları için ortalaması olan 35 °C olur.

Soru 5: Aşağıdaki şekilde K ve L maddeleri yan yana getirildiğinde,
a- K ve L cisimleri arasındaki ısı akış yönü nedir?
b- K ve L cisimlerinin son sıcaklıkları ne olabilir? (Isı kayıpları önemsiz)

a- Isı akış yönü sıcak olan cisimden soğuk olan cisme doğrudur. (K dan L ye)

b- Son sıcaklık her iki sıcaklığın arasındadır. 10 ile 20 arasında herhangi bir değer olabilir.

Soru 6: Bir maddenin ısısı ve sıcaklığı doğrudan ölçülebilir mi?

Bir maddenin ısısı doğrudan ölçülemez, aldığı veya verdiği ısı kalorimetre kabı ölçülebilir.
Bir maddenin sıcaklığı termometre ile doğrudan ölçülebilir.

Isı ve Sıcaklık Bilgi Yarışması

Isı ve Sıcaklık Konu Anlatımı İndir

Diğer Konular

• 5.Sınıf Isı ve Sıcaklık Test
• 5.Sınıf Isı ve Sıcaklık Doğru Yanlış Soruları-1
• 5.Sınıf Isı ve Sıcaklık Doğru Yanlış Soruları-2
• 5.Sınıf Isı ve Sıcaklık Çalışma Kağıdı
• 5.Sınıf Isı ve Sıcaklık Çözümlü Sorular