5.Sınıf Kuvvet ve Kuvvetin Ölçülmesi Konu Anlatımı - fenbilim.net

En Son

fenbilim.net

Sadece Fen Bilimleri

2025/01/23

5.Sınıf Kuvvet ve Kuvvetin Ölçülmesi Konu Anlatımı

,
<== 5.Sınıf Konularına geri dön
Ortaokul 5.SINIF ==> 2. ÜNİTE: Kuvveti Tanıyalım ==> Kuvvet ve Kuvvetin Ölçülmesi

Öğrenme Çıktıları

FB.5.2.1.1. Kuvveti büyüklüğü ile tanımlayabilme
a) Kuvvetin niteliklerini tanımlar.
b) Kuvvetin büyüklüğünü dinamometre ile ölçer.
c) Kuvvetin büyüklüğünü Newton (N) birimi ile tanımlar.

FB.5.2.1.2. Basit araç gereçler kullanarak bir dinamometre modeli tasarlayabilme
a) Basit araç gereçler kullanarak bir dinamometre modeli önerir.
b) Tasarladığı dinamometre modelini yeni kanıtlara göre geliştirir.

KONU: Kuvvet ve Kuvvetin Ölçülmesi


A- Kuvvet nedir

Duran bir cismi hareket ettiren, hareket eden cismi durduran, cismin hızını yönünü ve şeklini değiştirebilen etkiye "kuvvet" denir.
Kuvvet kısaca itme ve çekmedir.

Kuvvetin cisimler üzerine etkileri nelerdir

  • Cismi hareket ettirebilir.
    Otomobile kuvvet uygulanarak hareket ettirilebilir.

  • Hareket eden cismi durdurabilir.
    Hareket eden cisimler sürtünme kuvveti ile durabilir.

  • Hareket eden cismin yönünü değiştirebilir.
    Ayağımızla bize gelen topun yönünü değiştirebiliriz.

  • Cismin dönmesini sağlayabilir.
    Kuvvet uygulayarak kapıyı açabiliriz.

  • Cismin şeklini değiştirebilir.
    Elimize aldığımız kağıdı buruşturabiliriz.


Kuvvetle neler yapabiliriz

  • Arabanın itilmesi,
  • Dişçinin dişi çekmesi,
  • Çantanın kaldırılması,
  • Futbol oyuncusunun topa vurması,
  • Heykeltıraşın taşı yontması,
  • Kağıdın kesilmesi,
  • Yazı yazılması,
  • Baklava ustasının hamuru açması,
  • Kapı kolunu çevirerek kapının açılması,
  • Mıknatısın toplu iğneleri çekmesi,
  • Geminin suda yüzmesi,
  • Dalda duran elmanın yere düşmesi kuvvetle gerçekleşir.

B- Esnek cisim

Kuvvet etki ettiğinde şekil değiştiren, kuvvet ortadan kalktığında tekrar eski haline dönebilen cisimlere esnek cisim denir.
Yay, lastik, sünger, balon, çorap, kauçuk esnek cisimdir.
Hamur, sakız, kağıt esnek değildir.
Esnek Maddelere Örnekler


C- Dinamometre

Kuvvetin büyüklüğünü dinamometreyle ölçeriz.
Kuvvet birimi Newton'dır (Nivtın), kısaca "N" harfi ile gösterilir.
Ağırlık da bir kuvvettir, bir cismin ağırlığını ölçmek için dinamometrenin kancasına takılarak ölçüm yapılır.

Dinamometre


Dinamometrenin Özellikleri

  • Dinamometre maddelerin esneklik özelliğinden yararlanılarak yapılmıştır.
  • Dinamometre içerisinde yay, lastik gibi esnek maddeler bulunur.
  • Kuvvetin etkisiyle dinamometredeki yay esneyerek uzar.
  • Uygulanan kuvvetle yayın uzaması doğru orantılıdır. Uygulanan kuvvet arttıkça dinamometrenin gösterdiği değer de artar.
Üzerinde 5 N değer yazan 5 bölmeli dinamometrenin her bir bölmesi 1 N kuvveti gösterir.
K cisminin ağırlığı 3 bölme uzadığı için 3 N, 
L cisminin ağırlığı 4 bölme uzadığı için 4 N, 
M cisminin ağırlığı 5 bölme uzadığı için 5 N değerini gösterir. 
 
  • Her dinamometrenin ölçüm hassasiyeti ve ölçebileceği kuvvet aralığı farklıdır. Bu fark, dinamometrelerde kullanılan yayların esneklik özelliğinin farklı olmasından kaynaklanır. Yayların esneklik özelliği, kalınlığı (kesit alanı) ve yapıldığı maddenin cinsine bağlı olarak değişir.
  • Dinamometredeki yayın kalınlığı arttıkça, dinamometrenin ölçebileceği kuvvet değeri artar, hassaslık azalır. İnce yayın ölçebileceği kuvvet değeri azdır fakat hassas ölçüm yapabilir.
  • Dinamometrenin içindeki yayın cinsi esneklik özelliğini dolayısıyla ölçebileceği kuvveti değiştirir.
  • Her dinamometrenin ölçebileceği bir kuvvet değeri vardır, bu sınır geçildiğinde içerisindeki yayın esneklik özelliği kaybolur, dinamometre bozulur.

Dinamometreler

Şekildeki 1. Dinamometrenin ölçebileceği en fazla değer 10 N'dir.  2. Dinamometrenin ölçebileceği en fazla değer 25 N'dir. Bu değerlerden fazla bir kuvvet uygulanırsa dinamometreler bozulur.

Not: El kantarı ağırlık ölçmede kullanılan bir çeşit dinamometredir.

D- Dinamometre nasıl yapılır

Gerekli malzemeler
  • Pet şişe 1 adet
  • Paket lastiği 1adet
  • Ataş 1 adet
  • Fon Kartonu
  • Metre
  • Makas
  • Delgeç


Dinamometrenin Yapılışı
  • Pet şişenin alt kısmını makas yardımıyla düzgün bir şekilde kesin.
  • 5 x 14 cm ölçüsünde fon kartonu kesin.
  • Kartonun alt kısmından delgeç yardımıyla delik açın.
  • Buraya paket lastiğini bağlayın.
  • Pet şişenin kapağına çivi yardımıyla delik açın.
  • Bu delikten paket lastiğinin diğer ucunu geçirerek düğüm yapın.
  • Kartonun üzerine 1 cm aralıklarla en alttan başlayarak çizgiler çizin.
  • En alttan başlayarak 1 N, 2 N, 3 N, 4 N, 5 N değerlerini yazınız.
  • Kartonu pet şişenin ağzından geçirerek yerleştirin.
  • Kartonu pet şişe içerisinde düzeltip pet şişenin kapağını kapatın.
  • Karonun alt kısmını delgeçle delin.
  • Atacı çengel şeklinde yaparak yerleştiriyoruz.
Dinamometremiz hazır.

Aşağıdaki videoda deneyin yapım aşamaları verilmiştir.

Deney Yapım Videosu





Diğer dinamometre yapımları için tıklayınız




Sorular


Soru 1: Mıknatısın toplu iğnelere uyguladığı kuvvetin etkisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şekil değiştirme
B) İtme
C) Çekme
D) Yavaşlatma






Soru 2: Durağa yaklaşan bir otobüsün yaptığı hareket kuvvetin hangi etkisi ile gerçekleşir?

A) Hızlandırma
B) Yön değiştirme
C) Şekil değiştirme
D) Yavaşlatma






Soru 3: Dinamometre içerisinde bulunan yayın daha fazla kuvvet ölçmesi için hangi özellikte olmalıdır?

A) Az esnek
B) Esnek olmayan
C) Kırılgan
D) Fazla esnek






Soru 4: Aşağıdaki durumların hangisinde kuvvetin hareket etkisi yoktur?

 A) Masayı iten fakat hareket ettiremeyen çocuk
B) Deftere yazı yazan öğrenci
C) Pazar arabasını çeken anne
D) Bisiklet süren çocuk






Soru 5: Aşağıdaki durumların hangisinde kuvvet uygulanmamıştır?

A) Kağıdı yırtmak
B) Yazıyı silmek
C) Film seyretmek
D) Arabayı itmek






Kuvvet ve Kuvvetin Ölçülmesi Konu Anlatımı İndir



Diğer Konular




Bu Sayfayı Yazdır
Read more
By zaman:
Etiketler: ,

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)